Uznanie za niegodnego dziedziczenia

Wydziedziczenie jest sytuacją, w której spadkodawca w testamencie pozbawia osoby najbliższe możliwości żądania zachowku. Testator może to jednak uczynić tylko wówczas, gdy spadkodawcy postępują wobec niego rażąco nagannie.

Kto może zostać wydziedziczony?

Spadkodawca może wydziedziczyć tylko osoby najbliższe, uprawnione do zachowku, a zatem:

  • zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki, itd.),
  • małżonka,
  • rodziców.

Przesłanki wydziedziczenia

 

Żeby zostać wydziedziczonym nie wystarczą błahe powody. Jest to możliwe jedynie w konkretnych przypadkach, kiedy spadkobierca:

  • postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego wbrew woli spadkodawcy;
  • dopuścił się wobec spadkodawcy lub jednej z jego najbliższych osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu/zdrowiu/wolności lub rażącej obrazy czci;
  • w sposób uporczywy nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Kiedy osoba uprawniona do zachowku postępuje uporczywie i sprzecznie z zasadami współżycia społecznego?

Alkoholik, narkoman, osoba odmawiająca podjęcia pracy czy awanturująca się postępuje wbrew zasadom współżycia społecznego. Nawet obciążenie spadkodawcy ciężarem związanym z utrzymaniem wnuków lub synowej może być niedopuszczalne i naganne. Trzeba jednak wyraźnie zasygnalizować, iż przedstawione zachowania muszą trwać nieustannie, by można było uznać je za „uporczywe”.

Jakie przestępstwo może prowadzić do wydziedziczenia?

Podstawą wydziedziczenia może być popełnione przestępstwo – zabójstwo, poicie, groźby czy uszkodzenie ciała. Mogą one być popełnione wobec samego spadkodawcy albo jego osoby bliskiej. Co do zasady przestępstwo winno być potwierdzone prawomocnym wyrokiem. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy postępowanie zostało umorzone ze względu na przedawnienie karalności sprawcy i spadkobierca może wówczas wydziedziczyć go pomimo braku skazania.

Uporczywe niedopełnianie obowiązków rodzinnych

Do uporczywego niedopełniania obowiązków rodzinnych można zaliczyć brak udzielenia opieki choremu spadkodawcy lub uchylanie się od pomocy materialnej wobec rodziców w potrzebie. Działanie takie powinno być zawinione więc w sytuacji, gdy osoba nie mogła zapewnić należytej opieki choremu testatorowi ze względu na własne kalectwo czy chorobę, nie może zostać wydziedziczona.

Czy wydziedziczenie jest nieodwołalne?

Instytucja wydziedziczenia nie ma charakteru ostatecznego. Spadkodawca może w każdej chwili sporządzić nowy testament, zmienić go albo odwołać. Skutki wydziedziczenia nie będą występowały, gdy spadkodawca przebaczy osobie wydziedziczonej. Nie jest to żadne formalne zachowanie, wystarczy, by z okoliczności, w których testator działał wynikało, iż przebaczył wydziedziczonemu i nie chowa do niego urazy. Może być to nawet symboliczny uścisk dłoni. Jeżeli dojdzie do przebaczenia sąd nie ma prawa uznać danego spadkobiercę albo zapisobiercę za niegodnego. Testator może przebaczyć spadkobiercy w każdej sytuacji, gdyż kodeks cywilny nie określa ściśle, które czyny podlegają przebaczeniu.

Jak bronić się przed niesłusznym wydziedziczeniem?

Jeśli zostałeś wydziedziczony bez powodu, może dochodzić swoich praw poprzez wniesienie pozwu o zapłatę zachowku przeciwko pozostałym spadkobiercom. Jednakże pamiętaj, że w takim wypadku to Ty musisz udowodnić, iż przyczyny wydziedziczenia były niewystarczające lub nieprawdziwe.

Kto żąda uznania spadkobiercy za niegodnego?

Z takim żądaniem może wystąpić każdy, kto ma w tym interes. Może on mieć charakter majątkowy, jak i niemajątkowy. Interes majątkowy związany jest z uzyskaniem profitów ze spadku przez osobę, która żąda uznania spadkobiercy za niegodnego. Interes niemajątkowy, czyli moralny wiąże się z względami bliskości, jakie motywują osobę do działania, by dany spadkobierca został uznany za niegodnego.

Z powyższym żądaniem należy wystąpić w ciągu roku od dnia, w którym osoba uprawniona dowiedziała się o przyczynie niegodności, jednak nie później niż przed upływem trzech lat od otwarcia spadku.

Kancelaria Warszawa

tel: 22 831 04 45
fax: 22 887 04 41
kom: + 48 600 944 227
kom: + 48 603 062 616

[email protected]